Dział
|
Temat
|
Poziom wymagań
|
ocena dopuszczająca
|
ocena dostateczna
|
ocena dobra
|
ocena bardzo dobra
|
ocena celująca
|
I. Świat zwierząt
|
1. W królestwie zwierząt
|
Uczeń:
wymienia wspólne cechy zwierząt
wyjaśnia, czym różnią się zwierzęta kręgowe od bezkręgowych
|
Uczeń:
przedstawia poziomy organizacji ciała zwierząt
podaje przykłady zwierząt kręgowych i bezkręgowych
|
Uczeń:
definiuje pojęcia komórka, tkanka, narząd, układ narządów, organizm
na podstawie podręcznika przyporządkowuje podane zwierzę do odpowiedniej grupy systematycznej
|
Uczeń:
charakteryzuje bezkręgowce i kręgowce
charakteryzuje pokrycie ciała bezkręgowców i kręgowców
podaje przykłady szkieletów bezkręgowców
|
Uczeń:
prezentuje stopniowo komplikującą się budowę ciała zwierząt
na podstawie opisu przyporządkowuje zwierzę do odpowiedniej grupy systematycznej
|
2. Tkanki: nabłonkowa, mięśniowa i nerwowa
|
wyjaśnia, czym jest tkanka
wymienia podstawowe rodzaje tkanek zwierzęcych
przy pomocy nauczyciela przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i rysuje obrazy widziane pod mikroskopem
|
wymienia najważniejsze funkcje wskazanej tkanki zwierzęcej
opisuje budowę wskazanej tkanki
przy niewielkiej pomocy nauczyciela przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i rysuje obrazy widziane pod mikroskopem
|
określa miejsca występowania w organizmie omawianych tkanek
samodzielnie przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i przy pomocy nauczyciela rysuje obrazy widziane pod mikroskopem
|
charakteryzuje budowę poszczególnych tkanek zwierzęcych
rozpoznaje na ilustracji rodzaje tkanek zwierzęcych
omawia budowę i sposób funkcjonowania tkanki mięśniowej
samodzielnie przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i rysuje obrazy widziane pod mikroskopem
|
na podstawie ilustracji analizuje budowę tkanek zwierzęcych
wykazuje związek istniejący między budową tkanek zwierzęcych a pełnionymi przez nie funkcjami
samodzielnie przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych
wykonuje z dowolnego materiału model wybranej tkanki zwierzęcej
|
3. Tkanka łączna
|
wymienia rodzaje tkanki łącznej
wymienia składniki krwi
przy pomocy nauczyciela przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i rozpoznaje elementy tkanki widziane pod mikroskopem
|
wskazuje rozmieszczenie omawianych tkanek w organizmie
opisuje składniki krwi
przy niewielkiej pomocy nauczyciela przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i rozpoznaje elementy tkanki widziane pod mikroskopem
|
wskazuje zróżnicowanie w budowie tkanki łącznej
omawia funkcje składników krwi
samodzielnie przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i przy niewielkiej pomocy nauczyciela rozpoznaje charakterystyczne elementy obserwowanej tkanki
|
omawia właściwości i funkcje tkanki kostnej, chrzęstnej i tłuszczowej
charakteryzuje rolę poszczególnych składników morfotycznych krwi
samodzielnie przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i na podstawie ilustracji rozpoznaje charakterystyczne elementy obserwowanej tkanki
|
wykazuje związek istniejący między budową elementów krwi a pełnionymi przez nie funkcjami
wykonuje mapę mentalną dotyczącą związku między budową poszczególnych tkanek zwierzęcych a pełnionymi przez nie funkcjami
samodzielnie przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i na podstawie ilustracji rozpoznaje oraz opisuje elementy tkanki widziane pod mikroskopem
|
II. Od parzydełkowców do pierścienic
|
4.Parzydełkowce – najprostsze zwierzęta tkankowe
|
wskazuje miejsce występowania parzydełkowców
rozpoznaje na ilustracji parzydełkowca wśród innych zwierząt
|
wymienia cechy budowy parzydełkowców
wyjaśnia, na czym polega rola parzydełek
|
porównuje budowę oraz tryb życia polipa i meduzy
rozpoznaje wybrane gatunki parzydełkowców
|
charakteryzuje wskazane czynności życiowe parzydełkowców
ocenia znaczenie parzydełkowców w przyrodzie i dla człowieka
|
wykazuje związek istniejący między budową parzydełkowców a środowiskiem ich życia
przedstawia tabelę, w której porównuje polipa z meduzą
wykonuje model parzydełkowca
|
5. Płazińce – zwierzęta, które mają nitkowate ciało
|
wskazuje miejsce występowania płazińców
rozpoznaje na ilustracji tasiemca
|
wskazuje na ilustracji elementy budowy tasiemca
wskazuje drogi inwazji tasiemca do organizmu
wskazuje na schemacie cyklu rozwojowego tasiemca żywiciela pośredniego
|
omawia przystosowanie tasiemca do pasożytniczego trybu życia
charakteryzuje znaczenie płazińców
omawia rolę żywiciela pośredniego i ostatecznego w cyklu rozwojowym tasiemca
|
charakteryzuje wskazane czynności życiowe płazińców
omawia sposoby zapobiegania zarażeniu się tasiemcem
|
analizuje możliwości zakażenia się chorobami wywoływanymi przez płazińce
ocenia znaczenie płazińców w przyrodzie i dla człowieka
|
6. Nicienie – zwierzęta, które mają nitkowate ciało
|
wskazuje środowisko życia nicieni
rozpoznaje na ilustracji nicienie wśród innych zwierząt
|
wskazuje charakterystyczne cechy nicieni
omawia budowę zewnętrzną nicieni
wymienia choroby wywołane przez nicienie
|
wskazuje drogi inwazji nicieni do organizmu
wyjaśnia, na czym polega „choroba brudnych rąk”
|
charakteryzuje objawy chorób wywołanych przez nicienie
omawia znaczenie profilaktyki
|
analizuje możliwości zakażenia się chorobami wywoływanymi przez nicienie
przygotowuje prezentację multimedialną na temat chorób wywoływanych przez nicienie
charakteryzuje znaczenie nicieni w przyrodzie i dla człowieka
|
7. Pierścienice – zwierzęta zbudowane z segmentów
|
rozpoznaje pierścienice wśród innych zwierząt
wskazuje środowisko życia pierścienic
|
wymienia cechy charakterystyczne budowy zewnętrznej pierścienic
wyjaśnia znaczenie szczecinek
|
omawia środowisko i tryb życia nereidy oraz pijawki
na żywym okazie dżdżownicy lub na ilustracji wskazuje siodełko i wyjaśnia jego rolę
|
wskazuje przystosowania pijawki do pasożytniczego trybu życia
charakteryzuje wskazane czynności życiowe pierścienic
|
zakłada hodowlę dżdżownic, wskazując, jak zwierzęta te przyczyniają się do poprawy struktury gleby
ocenia znaczenie pierścienic w przyrodzie i dla człowieka
|
III. Stawonogi
i mięczaki
|
8. Cechy stawonogów
|
rozpoznaje stawonogi wśród innych zwierząt
wymienia skorupiaki, owady i pajęczaki jako zwierzęta należące do stawonogów
wymienia główne części ciała poszczególnych grup stawonogów
|
wymienia miejsca bytowania stawonogów
rozróżnia wśród stawonogów skorupiaki, owady i pajęczaki
|
wykazuje różnorodność miejsc bytowania stawonogów
przedstawia kryteria podziału stawonogów na skorupiaki, owady i pajęczaki
opisuje funkcje odnóży stawonogów
wyjaśnia, czym jest oskórek
|
charakteryzuje wskazane czynności życiowe stawonogów
omawia cechy umożliwiające rozpoznanie skorupiaków, owadów i pajęczaków
wymienia cechy adaptacyjne wskazanej grupy stawonogów
wyjaśnia, czym jest oko złożone
|
przedstawia różnorodność budowy ciała stawonogów oraz ich trybu życia, wykazując jednocześnie ich cechy wspólne
analizuje cechy adaptacyjne stawonogów, umożliwiające im opanowanie różnych środowisk
|
9. Skorupiaki – stawonogi, które mają twardy pancerz
|
wymienia główne części ciała skorupiaków
wskazuje środowiska występowania skorupiaków
rozpoznaje skorupiaki wśród innych stawonogów
|
wymienia cztery grupy skorupiaków
|
nazywa poszczególne części ciała u raka stawowego
|
wykazuje związek między budową skorupiaków a środowiskiem ich życia
|
charakteryzuje znaczenie skorupiaków w przyrodzie i dla człowieka
|
10. Owady – stawonogi zdolne do lotu
|
wymienia elementy budowy zewnętrznej owadów
wylicza środowiska życia owadów
rozpoznaje owady wśród innych stawonogów
|
wskazuje charakterystyczne cechy budowy wybranych gatunków owadów
na wybranych przykładach omawia znaczenie owadów dla człowieka
|
na kilku przykładach omawia różnice w budowie owadów oraz ich przystosowania do życia w różnych środowiskach
na wybranych przykładach omawia znaczenie owadów dla człowieka
|
wykazuje związek istniejący między budową odnóży owadów a środowiskiem ich życia
na wybranych przykładach omawia znaczenie owadów w przyrodzie i dla człowieka
|
analizuje budowę narządów gębowych owadów i wykazuje jej związek z pobieranym pokarmem
|
11. Pajęczaki – stawonogi, które mają cztery pary odnóży
|
wymienia środowiska występowania pajęczaków
rozpoznaje pajęczaki wśród innych stawonogów
|
wskazuje charakterystyczne cechy budowy zewnętrznej pajęczaków
omawia sposób odżywiania się pajęczaków
|
na podstawie cech budowy zewnętrznej pajęczaków przyporządkowuje konkretne okazy do odpowiednich gatunków
na podstawie obserwacji żywych okazów lub filmu edukacyjnego omawia czynności życiowe pajęczaków
|
omawia sposoby odżywiania się pajęczaków na przykładzie wybranych przedstawicieli
charakteryzuje odnóża pajęczaków
|
ocenia znaczenie pajęczaków w przyrodzie i dla człowieka
analizuje elementy budowy zewnętrznej pajęczaków i wykazuje ich przystosowania do środowiska życia
|
12. Mięczaki – zwierzęta, które mają muszlę
|
wymienia miejsca występowania mięczaków
wskazuje na ilustracji elementy budowy ślimaka
|
omawia budowę zewnętrzną mięczaków
wskazuje na ilustracjach elementy budowy mięczaków
|
na podstawie obserwacji żywych okazów lub filmu edukacyjnego omawia czynności życiowe mięczaków
|
wykazuje różnice w budowie ślimaków, małży i głowonogów
omawia znaczenie mięczaków w przyrodzie i dla człowieka
|
rozpoznaje na ilustracji gatunki ślimaków
konstruuje tabelę, w której porównuje trzy grupy mięczaków
|
IV. Kręgowce zmiennocieplne
|
13. Ryby – kręgowce środowisk wodnych
|
wskazuje wodę jako środowisko życia ryb
rozpoznaje ryby wśród innych zwierząt kręgowych
|
na podstawie ilustracji omawia budowę zewnętrzną ryb
nazywa i wskazuje położenie płetw
opisuje proces wymiany gazowej u ryb
|
na podstawie obserwacji żywych okazów lub filmu edukacyjnego omawia czynności życiowe ryb
przyporządkowuje wskazany organizm do ryb na podstawie znajomości ich cech charakterystycznych
|
wyjaśnia, na czym polega zmiennocieplność ryb
omawia sposób rozmnażania ryb, wyjaśniając, czym jest tarło
|
omawia przystosowania ryb w budowie zewnętrznej i czynnościach życiowych do życia w wodzie
|
14. Przegląd i znaczenie ryb
|
określa kształty ciała ryb w zależności od różnych miejsc ich występowania
|
podaje przykłady zdobywania pokarmu przez ryby
wyjaśnia, czym jest ławica i plankton
|
kilkoma przykładami ilustruje strategie zdobywania pokarmu przez ryby
|
omawia znaczenie ryb w przyrodzie i dla człowieka
|
wykazuje związek istniejący między budową ryb a miejscem ich bytowania
|
15. Płazy – kręgowce środowisk wodno-lądowych
|
wskazuje środowisko życia płazów
wymienia części ciała płazów
|
na podstawie ilustracji omawia budowę zewnętrzną płaza
wymienia stadia rozwojowe żaby
|
charakteryzuje przystosowania płazów do życia w wodzie i na lądzie
omawia wybrane czynności życiowe płazów
|
omawia cykl rozwojowy żaby i wykazuje jego związek z życiem w wodzie i na lądzie
rozpoznaje przedstawicieli płazów wśród innych zwierząt, wskazując na ich charakterystyczne cechy
|
wyjaśnia, w jaki sposób przebiega wymiana gazowa u płazów, wykazując związek z ich życiem w dwóch środowiskach
wykazuje związek istniejący między trybem życia płazów a ich zmiennocieplnością
|
16. Przegląd i znaczenie płazów
|
rozpoznaje na ilustracji płazy ogoniaste, beznogie i bezogonowe
|
podaje przykłady płazów żyjących w Polsce
wymienia główne zagrożenia dla płazów
|
rozpoznaje na ilustracji płazy ogoniaste, bezogonowe i beznogie
omawia główne zagrożenia dla płazów
|
charakteryzuje płazy ogoniaste, bezogonowe i beznogie
wskazuje sposoby ochrony płazów
|
ocenia znaczenie płazów w przyrodzie i dla człowieka
wykonuje portfolio lub prezentację multimedialną na temat płazów żyjących w Polsce
|
17. Gady – kręgowce, które opanowały ląd
|
wymienia środowiska życia gadów
omawia budowę zewnętrzną gadów
|
wyjaśnia związek istniejący między występowaniem gadów a ich zmiennocieplnością
rozpoznaje gady wśród innych zwierząt
|
opisuje przystosowania gadów do życia na lądzie
omawia tryb życia gadów
|
charakteryzuje rozmnażanie i rozwój gadów
analizuje przebieg wymiany gazowej u gadów
|
analizuje pokrycie ciała gadów w kontekście ochrony przed utratą wody
wykazuje związek między sposobem rozmnażania gadów a środowiskiem ich życia
|
18. Przegląd i znaczenie gadów
|
rozpoznaje na ilustracji jaszczurki, krokodyle, węże i żółwie
|
określa środowiska życia gadów
podaje przyczyny zmniejszania się populacji gadów
|
omawia sposoby zdobywania pokarmu przez gady
wskazuje sposoby ochrony gadów
|
charakteryzuje gady występujące w Polsce
wyjaśnia przyczyny wymierania gadów i podaje sposoby zapobiegania zmniejszaniu się ich populacji
|
ocenia znaczenie gadów w przyrodzie i dla człowieka
wykonuje portfolio lub prezentację multimedialną na temat gadów żyjących w Polsce
|
V. Kręgowce stałocieplne
|
19. Ptaki – kręgowce zdolne do lotu
|
wymienia różnorodne siedliska występowania ptaków
na żywym okazie lub na ilustracji wskazuje cechy budowy ptaków
|
rozpoznaje rodzaje piór
wymienia elementy budowy jaja
wskazuje ptaki jako zwierzęta stałocieplne
rozpoznaje ptaki wśród innych zwierząt, wskazując ich charakterystyczne cechy
|
omawia przystosowania ptaków do lotu
omawia budowę piór
wyjaśnia proces rozmnażania i rozwój ptaków
|
analizuje budowę piór ptaków w związku z pełnioną przez nie funkcją
wykazuje związek istniejący między wymianą gazową a umiejętnością latania ptaków
wyjaśnia proces rozmnażania i rozwoju ptaków
|
wykazuje związek istniejący między przebiegiem wymiany gazowej a przystosowaniem ptaków do lotu
na ilustracji lub podczas obserwacji w terenie rozpoznaje gatunki ptaków zamieszkujących najbliższą okolicę
|
20. Przegląd
i znaczenie ptaków
|
podaje przykłady ptaków żyjących w różnych środowiskach
|
wymienia pozytywne znaczenie ptaków w przyrodzie
|
omawia znaczenie ptaków w przyrodzie i dla człowieka
wskazuje zagrożenia dla ptaków
|
wykazuje związek istniejący między wielkością i kształtem dziobów ptaków a rodzajem spożywanego przez nie pokarmu
omawia sposoby ochrony ptaków
|
wykazuje związek między stałocieplnością ptaków a środowiskiem i trybem ich życia
korzysta z klucza do oznaczania popularnych gatunków ptaków
|
21. Ssaki – kręgowce, które karmią młode mlekiem
|
wskazuje środowiska występowania ssaków
na podstawie ilustracji omawia budowę zewnętrzną ssaków
|
wykazuje zróżnicowanie siedlisk zajmowanych przez ssaki
określa ssaki jako zwierzęta stałocieplne
wymienia wytwory skóry ssaków
|
na ilustracji lub na żywym obiekcie wskazuje cechy charakterystyczne
i wspólne dla ssaków
wyjaśnia, że budowa skóry ssaków ma związek z utrzymywaniem przez nie stałocieplności
omawia proces rozmnażania i rozwój ssaków
|
opisuje przystosowania ssaków do różnych środowisk życia
charakteryzuje opiekę nad potomstwem u ssaków
identyfikuje wytwory skóry ssaków
|
analizuje związek zachodzący między wymianą gazową ssaków a zróżnicowanymi środowiskami ich występowania i ich życiową aktywnością
analizuje funkcje skóry w aspekcie różnorodności siedlisk zajmowanych przez ssaki
|
22. Przegląd
i znaczenie ssaków
|
wymienia przystosowania ssaków do zróżnicowanych środowisk ich bytowania
|
wykazuje zależność między budową morfologiczną ssaków a zajmowanym przez nie siedliskiem
nazywa wskazane zęby ssaków
|
rozpoznaje zęby ssaków i wyjaśnia ich funkcje
wyjaśnia znaczenie ssaków dla przyrody
|
omawia znaczenie ssaków dla człowieka
wymienia zagrożenia dla ssaków
|
analizuje zagrożenia ssaków i wskazuje sposoby ich ochrony
wykazuje przynależność człowieka do ssaków
|