PROGRAM ZAJĘĆ LOGOPEDYCZNYCH
Mowa ludzka jest kluczem do wiedzy, a zarazem najstarszym sposobem porozumiewania się. W dużej mierze wpływa na całokształt rozwoju dziecka i jego powodzenia szkolne. Daje możliwość precyzyjnej komunikacji, stanowi narzędzie w zdobywaniu wiedzy, pozwala na wyrażanie własnych myśli, opinii i uczuć.
Program zajęć logopedycznych skierowany jest do uczniów klas 0 – VIII szkoły podstawowej przejawiających trudności językowe. Realizowany jest w postaci ćwiczeń i zabaw logopedycznych, których celem jest rozbudzenie aktywności słownej uczniów oraz zwiększenie możliwości poprawnego i twórczego opanowania języka.
Głównym celem programu jest kształtowanie prawidłowej mowy.
Cele szczegółowe: • usprawnianie motoryki aparatu artykulacyjnego; • kształtowanie prawidłowych nawyków oddechowych; • doskonalenie słuchu fonematycznego; • rozwijanie funkcji fonacyjnej; • korygowanie wad wymowy; • wzbogacanie zasobu słownictwa; • rozwijanie umiejętności poprawnego wypowiadania się; • usprawnianie techniki czytania i pisania; • wdrażanie do obcowania z literaturą i sztuką oraz twórczej aktywności słownej.
Metody pracy: • metoda usprawniania narządów artykulacyjnych (głównie języka i warg); • metoda słuchowa – rozpoznawanie prawidłowego dźwięku i siebie i innych osób; • metoda wzrokowa – odczytywanie mowy z ruchów ust; • pokaz i wyjaśnianie ułożenia narządów artykulacyjnych; • metoda czuciowa – kontrola dotyku i czucia skórnego dłoni; • metoda fonetyczna – przekształcenie innej głoski, poprawnie wymawianej i najbardziej zbliżonej pod względem artykulacyjnym do tej, którą chce się uzyskać); • uczulanie miejsc artykulacji – wskazywanie miejsca artykulacyjnego za pomocą szpatułki; • metoda mechaniczna – układanie narządów artykulacyjnych np. za pomocą szpatułek; • metoda naturalna – wykorzystywanie nieartykułowanych dźwięków do tworzenia nowych głosek (np. wibracje warg, dmuchanie, chuchanie); • demonstracja; • rozmowa kierowana; • objaśnienie; • opowiadanie; • ćwiczenia praktyczne; • gry i zabawy dydaktyczne; • improwizacje; • techniki relaksacyjne.
Formy pracy: • zbiorowa; • grupowa; • indywidualna.
Sposoby oceniania postępów uczniów: • pochwały ustne; • naklejki; • ocena opisowa w zeszycie; • stempelki; • ekspozycja prac w gabinecie logopedycznym; • rozmowy z rodzicami.
Pomoce dydaktyczne: • lustro logopedyczne; • lusterka; • szpatułki; • karty pracy; • książki o tematyce logopedycznej; • teksty do czytania; • ilustracje; • gry logopedyczne; • pomoce do ćwiczeń oddechowych; • puzzle;
Treści programu :
1. Ćwiczenia usprawniające motorykę narządów artykulacyjnych – ćwiczenia języka: • wysuwanie języka na zewnątrz i cofanie w głąb jamy ustnej; • oblizywanie wargi dolnej i górnej; • dotykanie czubkiem języka górnych i dolnych zębów; • kierowanie języka do nosa i brody; • kierowanie języka do kącików ust; • wypychanie policzków językiem, przy zamkniętych ustach; • kląskanie językiem; – ćwiczenia warg: • zaciskanie warg; • ściąganie i rozciąganie ust; • nakładanie wargi górnej na dolną i dolną na górną; • przesuwanie kącików ust na boki; • nadymanie i wciąganie policzków; • przerzucanie powietrza z jednego policzka do drugiego; • cmokanie; – ćwiczenia podniebienia miękkiego: • ziewanie; • kaszlenie z wysuniętym językiem; • chrząkanie; • gęganie; • chrapanie; – ćwiczenia żuchwy: • opuszczanie i unoszenie szczęki dolnej; • przesuwanie szczęki dolnej w prawą i w lewą stronę; • wysuwanie szczęki dolnej do przodu i cofanie jej; • naśladowanie ruchów żucia; • masaż podbródka.
2. Ćwiczenia oddechowe • wdychanie i wydychanie powietrza (nosem – ustami); • dmuchanie na wiatraczek, na kartkę papieru trzymaną w dłoni; • dmuchanie na przedmiot unoszący się, zawieszony bądź opadający (kartki, piórka, listki, kwiatki, itp.); • robienie kleksów z farby wodnej; • układanie puzzli oddechem; • puszczanie baniek mydlanych; • gwizdanie; • dmuchanie na lekkie przedmioty: papierowe kulki, piórka, piłeczki pingpongowe, waciki; • chuchanie na lusterko; • liczenie do 10 na jednym wydechu; • ćwiczenia łączące oddech z ruchami rąk, nóg, tułowia.
3. Ćwiczenia fonacyjne – ćwiczenia prawidłowego nastawienia głosu i napięcia mięśni krtani: • przedłużanie spółgłosek nosowych m lub n – „mruczanki”; • przedłużanie połączeń spółgłosek (m, n) z samogłoskami np. mmma, mmmo, mmmu...; • nucenie melodii na jednej samogłosce; – ćwiczenia modulowania siły głosu: • kilkakrotne powtarzanie tej samej samogłoski: a–a–a • przedłużone wymawianie samogłoski: aaaa; • wypowiadanie kolejno samogłosek na wydechu (a–e–i–o–u–y); • wypowiadanie sylab, wyrazów, zdań z różną siłą głosu (od szeptu do krzyku).
4. Ćwiczenia słuchowe – ćwiczenia wrażliwości słuchowej: • wsłuchiwanie się w ciszę – rozpoznawanie dźwięków z otoczenia; • rozpoznawanie dźwięków wywoływanych celowo przez logopedę; • rozróżnianie dźwięków ze względu na jego natężenie, tempo (cicho – głośno, wolno – szybko); • odtwarzanie rytmu za logopedą; – ćwiczenia słuchu fonematycznego oraz analizy i syntezy słuchowej: • wyróżnianie głosek w wyrazach; • wyróżnianie sylab w wyrazach; • wyodrębnianie wyrazów w zdaniu; • wyodrębnianie zdań w mowie; • zabawa w kończenie słów na podstawie pierwszej sylaby; • wyszukiwanie przedmiotów na podaną głoskę; • szukanie obrazków rymujących się; • różnicowanie i identyfikowanie wyrazów zbliżonych brzmieniowo; • odróżnianie mowy prawidłowej od nieprawidłowej; – ćwiczenia pamięci słuchowej i słownej: • powtarzanie zdań; • nauka na pamięć rymowanek i wierszyków; • śpiewanie piosenek.
5. Ćwiczenia artykulacyjne • wymowa głosek w izolacji, sylabie, wyrazie, zdaniu, krótkich tekstach; • automatyzacja głosek poprzez rozmowy kierowane, opowiadanie treści obrazka.
6. Ćwiczenia leksykalne • rozszerzanie pojęć ogólnych; • udzielanie odpowiedzi na pytania; • zabawa w kończenie zdań; • samodzielne wypowiedzi dziecka; • opowiadanie treści obrazka, historyjek obrazkowych; • zabawy tematyczne; • ćwiczenia w czytaniu i pisaniu.
7. Ćwiczenia logorytmiczne • ruch przy muzyce; • słuchanie muzyki; • śpiew; • gra na instrumentach perkusyjnych.
Realizacja programu:
1. Etap przygotowawczy – zespół czynności przygotowujących do właściwej pracy logopedycznej. Są to ćwiczenia: • usprawniające narządy artykulacyjne (ćwiczenia języka, warg, żuchwy, podniebienia miękkiego); • usprawniające aparat oddechowy (ćwiczenia oddechowe); • rozwijające percepcję słuchową (ćwiczenia słuchowe).
2. Etap właściwej pracy logopedycznej – wywołanie w izolacji prawidłowej artykulacji zaburzonej głoski (pokazanie właściwego danej głosce układu narządów artykulacyjnych).
3. Etap utrwalania wywołanego dźwięku (stabilizowania go w mowie kontrolowanej) – utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski w: izolacji, sylabach i wyrazach (w nagłosie, śródgłosie i wygłosie), w parach wyrazów, zdaniach i krótkich tekstach np. w rymowankach, wierszach, zagadkach, itp.
4. Etap automatyzacji wywołanego dźwięku (realizowania go w mowie spontanicznej) – czyli wypracowania umiejętności autokontroli i samokorekcji. Automatyzacja dźwięku realizowana jest poprzez czytanie tekstów, opowiadanie treści obrazka, opowiadanie historyjek obrazkowych, rozmowy kierowane, zabawy tematyczne.
|